Historicus Niek Nelissen reconstrueerde in zijn nieuwste boek de oorlogsbelevenissen van zijn ouders, Henk Nelissen en Els Kerkhoffs. Het gaat over twee doodgewone Arnhemmers die 'de pech hadden tijdens de bezetting vaak in penibele situaties terecht te komen'. Doordat zij tijdens de Slag om Arnhem in Arnhem-Zuid woonden, wordt de strijd om de brug en de evacuatie letterlijk van een ander perspectief voorzien.

In de vier bijeenkomsten van de Historische Herberg in seizoen 2024-2025 besteedt historica Ineke Inklaar aandacht aan de evacuatie van de bijna 100.000 Arnhemmers in 1944-1945. In de eerstkomende herberg vertelt ze over de manier waarop de evacuatie van de stad in september 1944 plaatsvond zonder dat er een evacuatieplan klaar lag. In de chaos van de eerste dagen bleek een belangrijke rol te zijn weggelegd voor Marga Klompé, de latere KVP-minister van WVC en nichtje van Arnhemse wethouder Klompé.

Tijdens een massale razzia in Rotterdam en Schiedam, deporteerde de bezetter in november 1944, 52.000 jonge mannen. Zij werden vooral in Duitsland en deels in Oost-Nederland als dwangarbeider tewerkgesteld. In Rotterdam is in 2023 het Razzia Monument Rotterdam onthuld. Eén van de initiatiefnemers, Jan Willem Cleijpool, zoon van een gedeporteerde, gaat in op achtergronden van deze grootste razzia naar weerbare mannen in Europa. Daarbij is er ook aandacht voor het lot van Rotterdamse mannen die in Arnhem terechtkwamen.

Als altijd zal Egbert Bouwhuis zijn historische column uitspreken en ingaan op de jaren voordat in 1233 Arnhem een stad werd.

In september werd onderzoeker en "kunstdetective" Theo Brink onderscheiden met een "Arnhems Meisje". De eer viel hem te beurt als waardering voor zijn inspanningen om de (historische) kunst in de publieke ruimte onder de aandacht te brengen. Met zijn website en vele wandel- en fietsboekjes weet hij de Arnhemmers te bereiken en te raken. Uit de honderden kunstwerken die op straten en pleinen en in portieken en ontvangstruimtes van verschillende instellingen te zien zijn, stelde Theo een persoonlijke top tien samen. Welk kunstwerk is het mooist, bijzonderst, duurst, zeldzaamst?

In haar tweede presentatie over de evacuatie van de Arnhems in 1944-1945 vertelt historica Ineke Inklaar over de belevenissen van de 90.000 gevluchte Arnhemmers in de eerste maanden van de evacuatie. Het merendeel van de inwoners trekt door de verwoeste stad en gaat de bult op, richting Apeldoorn. Zal daar een veilig opvangadres te vinden zijn? Is er genoeg te eten? Kunnen gezinnen bij elkaar blijven?

In 1974 opende George Inge in een voormalige groezelige smederij aan de Hoogstraat zijn George Jazzcafé. Het zou uitgroeien tot een episch centrum voor jazzliefhebbers uit Arnhem en verre omgeving. Alle grootheden uit de jazzwereld, ook de Amerikaanse, hebben bij George Jazzcafé gespeeld. Over deze beroemde jazzgelegenheid hebben auteur Peter Bierhaus en vormgever Kees de Bruijn een boek gemaakt. Nog voor de officiële boekpresentatie later deze maand laten ze met unieke beeld- en geluidsfragment heroïsche jazztijden herleven.

Een Franse officier die in het rampjaar 1672 in Arnhem gelegerd was schreef een brief. Dhr Staats-Evers vertaalde deze brief in zijn boek "Beschrijving van Arnhem" uit 1868 in het Nederlands. Egbert Bouwhuis las deze brief voor in zijn historische column "De 5 minuten van Egbert Bouwhuis"

In de Eusebiuskerk werden in de loop der eeuwen honderden mensen begraven. Veel laatste rustplaatsen werden afgedekt met fraaie grafzerken. Pauline Zwetheul en Wim Vermei brengen op een website de nog bestaande grafzerken in kaart. Zij vertellen welk inzicht dit oplevert in grafrituelen en in het leven en de dood van veelal vooraanstaande Arnhemmers.

Petra Links is nu een jaar directeur van het Gelders Archief. In interviewvorm kijkt ze terug op dit eerste jaar en naar haar plannen voor de komende jaren. Voor welke uitdagingen staat het Gelders Archief en hoe kan het archief het Arnhemse verleden in de toekomst die plek geven die het verdient? Daarbij licht ze haar favoriete Arnhemse archiefstuk toe.

Historica Ineke Inklaar beschrijft de verdere belevenissen van de 90.000 gevluchte Arnhemmers rond de jaarwisseling 1944-1945. Het merendeel verbleef op boerderijen bij Apeldoorn. Ze sliepen op de hooizolder, boven de stal, in een kippenhok, in een bakhuis. Of - als ze geluk hadden - met het hele (vaak grote) gezin op strozakken in een achterkamer. Sommigen werden hartelijk ontvangen en kregen er familie bij. Maar vaker leidde dat noodgedwongen samenzijn tot ruzie tussen gastgezin en evacués. Gevolg was dat sommige Arnhemmers soms wel 10 keer moesten verkassen. Ondertussen bleef de oorlogsdreiging steeds aanwezig: panden werden beschoten, spoorlijnen gebombardeerd en V-1"s vlogen over of stortten neer.

Egbert vertelde over de molen op de Molenstraat aan de rand van de oude stad

In 1896 werd Anthonie Oudemans (1858-1943) leraar biologie aan de Arnhemse HBS in de Schoolstraat. Een jonge M.C. Escher was een van zijn leerlingen. Vier jaar eerder had hij een zeshonderd pagina" tellend Engelstalig boek gepubliceerd, waarin hij het bestaan aantoonde van een tot dan toe onbekend zestig meter lang zeewezen. Die was hij op het spoor gekomen door bijna tweehonderd ooggetuigenverslagen tussen 1555 en 1890. Historicus en schrijver Stef Ketelaar vertaalde De Grote Zeeslang en schreef er een inleiding bij. Wie was die Arnhemse biologieleraar en bestaat er ergens in de onmetelijke oceanen een ons onbekend zeemonster?

Een ontbrekend stuk Arnhemse geschiedenis in beeld gebracht. Arnhemmers die tijdens de Tweede Wereldoorlog in het verzet zaten, waren ongetwijfeld bang, maar "keken" desondanks niet "weg". Zij hielpen, omdat het op hun weg kwam en kozen uit een gevoel van rechtvaardigheid. Levensovertuigingen van verschillende aard, zoals het geloof in God of het streven naar de communistische heilstaat waren vaak de drijfveer om actief te zijn. Liefde voor het vaderland of een avontuurlijke inborst hielpen ook. Er was hoe dan ook moed voor nodig, want op "Jodenbegunstiging", pilotenhulp en wapenbezit stond de doodstraf. Over die moedige mensen heeft Margo Klijn een boek geschreven, dat eind april in de boekhandel te koop is.

Historica Ineke Inklaar beschrijft de terugkeer van de 90.000 geëvacueerde Arnhemmers naar de stad vanaf de bevrijding in april 1945. Zij staan te popelen om naar huis te gaan, maar dat wordt hen verboden. Het is in de stad te gevaarlijk met de honderden ontplofte granaten. Bovendien zijn de autoriteiten bang voor besmettelijke ziekten met de tientallen lijken in de straten. 3300 panden zijn verwoest, 23.800 zwaar beschadigd. Slechts 221 panden zijn heel gebleven. Na medische keuring, ontluizing en formaliteiten mogen de Arnhemmers terug. Wijk voor wijk. Als hun huis er nog staat, ontbreken ruiten, deuren en vloerdelen. En het is leeg, geplunderd. De mensen die geen woning meer hebben, krijgen het advies een huis te "kraken". En dan begint het grote zwijgen over (de impact van) de evacuatie. Pas sinds kort vertellen ouderen erover. "Want als wij er niet meer zijn, weet niemand nog hoe erg het was".